En waarom dit invloed heeft op de manier waarop je moet helpen.
Elke juridisch hulpverlener kan denk ik wel een avond vullen met zijn ervaringen met cliënten. Geen één cliënt is hetzelfde en dat maakt het vak boeiend, maar soms ook lastig.
Uit onderzoek blijkt dat het inspelen op de houding van de cliënt bepalend is voor het succesvol oplossen van het probleem. Hoe kijkt de cliënt naar zijn probleem? Hieronder lees je hoe dit zit.
Doelgroepenanalyse
Voorafgaand aan de juridische stelselherziening is een verkenning uitgevoerd naar de relatie tussen het soort rechtzoekenden en de benodigde hulp (Panteia & Pro Factor 2019).
Uit deze analyse blijkt dat 2 cliëntkenmerken invloed hebben op het soort hulp wat nodig is.
- Hoe pragmatisch/flexibel gaat de cliënt met het probleem om (horizontale as)?
- Hoe zelfredzaam is de cliënt (verticale as)?
Zelfredzaam of afhankelijk?
Hoe zelfredzamer je cliënt, hoe makkelijker deze hulp weet te vinden. De cliënt kan zelf zaken opzoeken en regelen. Vaak hebben deze cliënten al bij binnenkomst informatie opgezocht over het probleem en mogelijke oplossingen. Minder zelfredzame mensen vinden moeilijker de weg naar hulp. Ze voelen zich hulpeloos en weten niet ‘waar ze moeten beginnen’ bij het oplossen van het probleem.
Principieel of pragmatisch?
Pragmatische/flexibele cliënten hebben een oplossingsgerichte houding en staan open voor advies. Ze hebben er vertrouwen in dat een ander hen kan helpen. Hiertegenover staan mensen die ‘principieel’ zijn. Deze mensen zijn minder gericht op het vinden van een oplossing en leggen de nadruk op ‘gelijk willen krijgen’. Deze mensen kunnen vastberaden overkomen, maar zijn vaak juist minder weerbaar; ze wantrouwen anderen sneller en worden sneller boos als het niet gaat zoals ze willen.
De attitude-vraag
Hoe kom je te weten welk type je cliënt is en wat kun je ermee? In het Rechtsbijstandportaal wordt met de attitude-vraag de zelfredzaamheid en flexibiliteit van een cliënt uitgevraagd. Een rechtzoekende klikt aan hoe hij of zij naar het probleem kijkt. Dit geeft de rechtzoekende inzicht en helpt de rechtshulpverlener bij de juiste benadering van persoon en probleem.
Opgepast: grenzen stellen!
Is iemand dominant en dwingend (in de grafiek: ik heb er recht op en jij gaat dit regelen)? Dan is, naast heel duidelijk zijn over wat de cliënt kan verwachten, grenzen stellen belangrijk. Cliënten kunnen ook dwingend zijn door een slachtofferrol aan te nemen (in de grafiek: wat me nu overkomen is, is echt belachelijk). Ook dan is duidelijk zijn en grenzen stellen heel belangrijk. Daarnaast is het bij deze cliënten ook belangrijk extra goed na te gaan in hoeverre ze het probleem en de mogelijke gevolgen overzien. Cliënten die in de slachtofferrol zitten voelen zich vaak overspoeld door een probleem.
Bespreekbaar maken
De attitudekaart helpt je als juridisch hulpverlener bij het meer zicht krijgen op de soort cliënt en dat is essentieel bij het succesvol juridische hulp kunnen verlenen. Maar ook de cliënt krijgt meer inzicht in hoe hij kijkt naar het probleem. Dit alles maakt het bespreken van oplossingen en keuzes met de cliënt gemakkelijker. Resultaat: meer zaken die naar tevredenheid zijn opgelost en minder draaideurrechtzoekenden.
